یارانههای بی هدف؛ آیا یارانه حق همگان است؟
تاریخ انتشار: ۲۰ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۹۰۸۹۳
به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، به نظر موضوع قدیمی است اما تبعات ضعف در اجرای یک قانون، هر روز در مسائل جدیدتری بروز پیدا میکند. اتفاقاتی که نشان میدهد قانون هدفمندسازی یارانهها با مشکلات مختلفی اجرایی شده و تفسیرها از این قانون به همین منوال در دولتها اشتباه و به غلط اجرایی شده است.
بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
همین امر منجر شد که متاسفانه روند حذف یارانه بگیران پر درآمد در بودجه امسال حذف و تنها مسیر ثبت نام بازگشایی شود. *بند پ تبصره 14 قانون بودجه 1400 نکته ای که بیشتر به نوعی از سر بازکردن مشکل را نشان می دهد تا به این که راهکاری برای حل این مشکل باشد. شاید حذف افراد پر درآمد که تعداد آن ها بیش از 24 میلیون نفر است در ابتدا هزینه هایی از جمله شکایات افراد پر درآمد را در بر داشت اما بعد از اجرای این موضوع، قطعا منابع مالی بیشتری تحت عنوان یارانه های نقدی و غیر نقدی در اختیار کم درآمدها و افراد زیر خط فقر قرار می گرفت و در پایان شاخص خط فقر در کشور کم تر می شد. این زنجیره که اقتصادی، که با عدم حذف عده ای یارانه بگیر برهم خورده است، در بسیاری از موارد منجر شده تا فساد و رانت هم در دستگاه هدفمندسازی جا باز کند چه بسا یارانه های ارزی که درکشور بسیاری از اقلام اساسی را با کمبود و گرانی های شوک آور مواجه کرده بود. از ابتدای اجرای این قانون تا بحال تنها یک میلیون و 500 هزار نفر از یارانه بگیران به معرفی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال 99 حذف شدند و رقم یارانه بگیران به صورت آشکار 77 میلیون نفر گزارش شد. اما موضوع مورد بحث در این گزارش بیش از پیش به یارانه های پنهانی است که این روزها پرداخت آن به اشخاص پر درآمد مورد نقد قرار گرفته است. به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور بیش از یک هزار و 300 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان در سطح کشور پمپاژ می شود که بسیاری از آن ها منجر به تخلفات گسترده ای می شود. نگرش ها درخصوص یارانه باید تغییر کند/ پرداخت یارانه به تمام افراد یک کشور خوشایند نیست امید حاجتی رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، به طرح هایی که می توانست نظام یارانه در کشور را قوی تر کند اشاره کرده و می گوید: باید در اجرای قوانین پیش تر از هر موارد تبعات اجرای آن ها نیز در نظر گرفته شود. این که به همه افراد یک کشور یارانه نقدی یا غیر نقدی پرداخت شود وجهه جهانی خوبی ندارد، مثلا در بحث مصرف برق باید دسته بندی ها رعایت شوند، در موارد مصرف برق تجاری و در منازل خانگی است، قطعا لزوم قیمت گذاری و تخصیص یارانه ها نیز نباید یکسان باشد. این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که اگر یارانه های پنهان منجر به افزایش قیمت اقلامی نظیر برق یا آب شود نارضایتی ها چگونه مدیریت می شود؟ بیان کرد: نباید صفر و یکی کار کنیم بعضی از قیمت ها شاید با شیب تند تر واقعی بشود اما نکته اینجاست که در این سیاست گذاری ها که منجر به اصلاح قیمت حامل های انرژی می شود باید تاثیر یک سیاست گذاری در بحث قیمت ها روی رفاه عمومی و خدمات بخشهای مختلف بررسی شود و آثار و تبعات ش به حداقل برسد. این مقام مسئول معتقد است که، نظام هدفمندسازی یارانه به طور قوی تری می تواند مدیریت بهینه خود را بروز دهد. او می گوید: یارانه های چشمگیری برای واردات اقلام اساسی پرداخت میشود که از آن ها سوء استفاده شده است به جهت حجم عظیم تفاوت قیمت ارز ۴۲۰۰ تومانی با ۲۴ هزار تومانی منجر می شود که به جای حمایت از افراد ضعیف بیش از پیش آن ها ضعیف تر شوند. بایدنگرشمان را در پرداخت یارانه چه به صورت آشکار چه به صورت پنهان تغییر دهیم چرا که این مدل یارانه ها منجر می شود که افرادی هدف قانون یارانه ها به حاشیه رانده شوند. این موضوع در مجلس شورای اسلامی هم مورد بررسی قرار می گیرد اما تاکنون خروجی قابل قبولی از این قوه خارج نشده است. یارانههای حوزه انرژی منابع کشور را میبلعند
کریمی عضو کمیسیون صنایع مجلس با بیان اینکه کشور با مشکلات جدی در حوزه انرژی رو به رو است، اضافه کرد: مهمترین این مشکلات اسراف بسیار بالا در مصرف انرژی است که این مصرف مسرفانه انرژی برای اقتصاد ملی هزینههای بسیار سنگینی را به دنبال داشته و از طرفی سبب شده مبالغ بسیار هنگفتی در قالب یارانه پنهان و آشکار برای حوزه انرژی پرداخت کنیم.
این نماینده مجلس اظهار کرد: بخش اعظم تمامی یارانه پرداختی در کشور عموما در حوزه انرژی است بنابراین یارانه انرژی سهم گستردهای از بودجه کشور را به خود اختصاص داده و به نوعی منابع کشور را میبلعد.
کریمی توضیح داد: اگر مدیریت متمرکز و ساختار منسجمی در حوزه انرژی داشته باشیم میتوان با تفکیک تصدیگری و اقدامات حاکمیتی در این حوزه، بخشی از مسائل -که در حوزه تصدیگری است- به بخش خصوصی واگذار و بخش مرتبط به سیاستگذاری و نظارت را به دولت داد تا با سیاستگذاری مناسب در این بخش، مصرف انرژی را بهینه، همچنین یارانههای غیرمنصفانه -که در خدمت تولید نیستند- را حذف کرد.
در پایان باید مجدد یادآور شد که، موضوع عدم حذف یارانه بگیران پردرآمد از یارانه نقدی و همچنین عدم اصلاح قانون هدفمندسازی یارانه ها منجر شده است تا علاوه بر اینکه بیش از 20 میلیون نفر که دارای دهک های بالای درآمدی هستند به علاوه قشر قابل توجهی از اتباعی که به صورت غیر قانونی وارد کشور شده اند، به صورت یکسان با سایر افراد از یارانه پنهان پرداختی به حامل های انرژی بهره مند شوند و در آخر این سرمایه ملی است که به راحتی از میان می رود.
سرمایه که با مصرف های بی رویه در حوزه آب، سهم هرفرد در روز را از نرم جهانی خارج کرده و به 150 لیتر در روز رسانده است و همین موضوع در حوزه برق، سوخت های فسیلی و ... نیز اتفاق افتاده است. بهتر است که مسئولان اصلاح قانون هدفمندسازی را بیش از هر زمانی در دستور کار خود قرار دهند.
بیشتر بخوانید
یارانه پنهان دلیل گرانی های آشکار!انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: یارانه نقدی یارانه پنهان هدفمندسازی یارانه ها افراد پر درآمد یارانه بگیران یارانه پنهان یارانه نقدی قانون بودجه حوزه انرژی منجر شد دولت ها خط فقر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۹۰۸۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ایران امنیت انرژی بالایی دارد اگر مصرفکننده بگذارد
سالهای گذشته هنگامی که ترکیه قرارداد گازی ایران را به داوری برد و مدعی شد ایران توانایی تأمین گاز را حتی در داخل کشورش ندارد چه رسد به صادرات در آن هنگام داوری سوئیس این موضوع را رد کرد و از این جهت ایران به ترکیه جریمهای پرداخت نکرد.
در اینکه ایران به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان منابع گازی به شمار میآید و رتبه دوم ذخایر جهانی گاز را در اختیار دارد شکی نیست، اما با این وجود اخیراً برخی از کارشناسان انرژی مدعی شدهاند ایران از نظر تأمین انرژی با مشکلاتی مواجه است که در این گزارش سعی کردیم به این مساله بپردازیم.
مصرف کنترل شود امنیت انرژی تأمین است
آنطور که کارشناسان انرژی میگویند دوران افت تولید از پارس جنوبی آغاز شده و قطریها زودتر از ایران به دنبال سکوهای فشار افزایی رفتهاند.
مسؤولان وزارت نفت نیز امسال به دنبال ساخت این سکوهای فشار افزایی رفتهاند تا در تولید گاز از این میدان مشترک عقب نمانند.
در هفته گذشته نیز موضوع سرمایهگذاری بخش خصوصی در بالادست صنعت نفت با حضور چندین شرکت خصوصی با وزارت نفت به نتیجه رسید و چند قرارداد توسعهای به امضا رسید تا شاهد افزایش تولید گاز و نفت در سالهای آینده باشیم. اما مسأله اصلی در امنیت انرژی تولید است یا مصرف؟
سقفی برای برداشت
محمد صادق مهرجو کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه میزان تولید گاز در کشور ما به اندازه توانایی و سرمایه گذاری که تاکنون انجام شده است، گفت: بین سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ تنها در پارس جنوبی بالغ بر ۳۵ میلیارد دلار بالغ بر سرمایه گذاری انجام شده است و باید در نظر داشت که کشورها همه منابع را در اختیار ندارند و مسألهای که وجود دارد این است که برای منابع انرژی تجدید ناپذیر سقفی برای برداشت گذاشته شده است.
وی ادامه داد: زمانی که بهره برداری از منابع آغاز میشود در دوره ابتدایی توسعه قرار میگیریم و پس از آن با تولید از میادین مختلف به دوره حداکثر تولید میرسیم، دوره حداکثر تولید را میتوان با تمهیداتی برای مدت زمان مشخصی نگه داشت و پس از آن دوران شروع افت تولید آغاز میشود که ما در این دوران هستیم.
به دوران افت تولید رسیدهایم
هدر رفت انرژی یکی از مقولاتی است که در سالهای اخیر به مورد توجه قرار گرفته است، اما آنطور که باید و شاید به این موضوع پرداخته نشده است، زیرا که با افزایش تولید گاز باز هم کسری آن در زمستانهای گذشته خود را به خوبی نشان داده که این مساله ریشه در مصرف بی رویه در بخشهای مختلف دارد.
مهرجو با اشاره به اینکه پارس جنوبی از این جهت حائز اهمیت است که ۷۰ درصد از تولید گاز کشور مربوط به این میدان است و مابقی میادین ۳۰ درصد تولید گاز را تشکیل میدهند، خاطرنشان کرد: اکنون به حداکثر تولید در پارس جنوبی رسیدهایم و از این به بعد دوران شروع افت تولید است که نشانههای آن ظاهر شده است و علی رغم اینکه فاز ۱۱ پارس جنوبی را توسعه دادیم و تولید قابل توجهی به تولید گاز اضافه شد، اما متأسفانه شاهد آن هستیم که سال گذشته با وجود توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی و به رقم تولید ۱۵ میلیون مترمکعب در روز رسید تفاوت آنچنانی در تولید این میدان احساس نشد و تقریباً به اندازه سال گذشتهاش بود که نشان دهنده آن است که افت تولید در سایر فازها آغاز شده است؛ و این موضوع باید به گوش مصرف کننده نیز برسد که این نعمت اگر درست استفاده نشود هرچقدر هم تولید شود بازهم کم است.
گاز ثروتی یکبار مصرف
گاز در زمره انرژیهای تجدیدناپذیر قرار میگیرد برای همین است که بر استفاده بهینه آن تاکید میشود تا این نعمت خدادای برای نسلهای آینده نیز باقی بماند، مهرجو هم صحه بر این موضوع میگذارد و میگوید: گاز یک ثروت یک بار مصرف و تجدید ناپذیر است، با اتمام این انرژی امکان جایگزینی وجود ندارد به همین علت تبدیل به ثروت میشود و هزینه توسعه زیر ساختها میشود مانند برق، صنعت، کشاورزی و… که منجر به ایجاد ارزش افزوده اقتصادی باشد.
وی ادامه داد: ما به اندازهای که میتوانیم و مخازن استعداد دارند تولید میکنیم البته ممکن است سرعت توسعه با کشورهای رقیب کندتر باشد ولی این مساله اکنون هم وجود دارد البته ما در پارس جنوبی از قطر تولید بیشتری داریم چرا، زیرا مصرف بیشتری داریم.
مهرجو با اشاره به مصرف بی رویه و بالا بودن شاخص شدت انرژی کشور نسبت به تمام دنیا و سایر کشورهای خاورمیانه، خاطر نشان کرد: در تمام کشورها شاخص شدت انرژی رو به کاهش است و یا ثابت است در حالی که در کشور ما رو به افزایش است که علت آن پایین بودن قیمت تمام شده انرژی در کشور ما نسبت به سایر کشورها است به همین دلیل کسی اهمیتی به بهینه سازی مصرف انرژی به خصوص در بخشهای صنعتی نمیدهد.
باید مدیریت متمرکز انرژی داشته باشیم
وی با بیان اینکه ما باید یک مدیریت متمرکز انرژی داشته باشیم تا بتوانیم سیاست گذاری متمرکز و تنظیمگری متمرکز در بخشهای مختلف داشته باشیم توضیح داد: این مدیریت میتواند منجر به هماهنگی و بهینه سازی متمرکز شود به عنوان مثال وزارت نفت که متولی امر تولید است نمیتواند در زمینه بهینه سازی سایر بخشهای صنعتی و کشاورزی دخالتی داشته باشد به همین علت به نهادی فرادست نیاز داریم که امکان کنترل و هماهنگی همه این نهادها را داشته باشد.
این کارشناس انرژی اضافه کرد: متأسفانه شورای عالی انرژی کارکرد خود را از دست داده است، زیرا مخصوص سیاست گذاری است و دخالتی در هماهنگی، تنظیمگری و بهینه سازی ندارد و ما نیاز داریم که دائماً رصد کنیم که چه میزان انرژی تولید میشود و به کدام بخش چه مقدار میدهیم و هر بخش چه مقدار بهینه سازی کردند و چه میزان هدر رفت انرژی وجود داشته است.
مهرجو با اشاره به اینکه علاوه بر مصرف بالای انرژی در کشور هدر رفت فراوانی وجود دارد، اضافه کرد: گازهای فلز مصرف گزافی داشتهاند، نیروگاههای حرارتی راندمان بالایی نداریم و در بخش خانگی که ۴۵ درصد گاز کشور مصرف میشود بخاریهای گازی راندمان بالایی ندارد اگر بتوانیم از بخاریها با راندمان بالا استفاده کنیم تا حدی این مشکل مرتفع میشود که آن هم باید دولت سرمایه گذاری کند و به صورت اقساط ماهانه بر روی قبوض گاز هزینه آن را از مردم دریافت کند، به همین دلیل نیازمند یک نهاد فرا دستگاهی برای مدیریت بخشهای مختلف هستیم.
رعایت توازن تولید و مصرف انرژی به سرمایه گذاری خارجی نیاز دارد
تولید انرژی در کشور ما کم نیست، بلکه مصرف انرژی در ایران بسیار بالاست و باید تدبیری برای آن صورت بگیرد چرا که ایران به عنوان یکی از دارندگان منابع طبیعی گاز و نفت اقبال چندانی در صادرات گاز نداشته است چرا که همواره تولید و مصرف به یک اندازه و حتی ناتراز اند؛ این به معنی آن است که تعادل در مصرف وجود ندارد و آنگونه که باید و شاید سرمایه گذاری در این زمینه صورت نمیگیرد.
نرسی قربان کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه ایران یکی از بزرگترین ذخایر گازی را دارا است، گفت: ایران از لحاظ تئوری میتواند به هاب انرژی تبدیل شود و سالهای سال در رابطه با آن صحبت شده است، زیرا ایران یکی از بزرگترین ذخایر گازی جهان را دارا است.
وی ادامه داد: ایران از لحاظ جغرافیایی در منطقهای قرار دارد که به چندین کشور مختلف راه دارد؛ اعم از کشورهایی که گاز دارند به همین جهت همواره بر سر این موضوع بحث بوده که ایران بتواند گاز را از کشورهایی نظیر ترکمنستان که گاز دارند دریافت و به ترکیه، هند و... بدهد که به دلیل تحریمها امکان پذیر نبود.
به گفته این کارشناس تولید انرژی در کشور ما کم نیست، بلکه مصرف انرژی در کشور ما بسیار بالاست.
لزوم سرمایه گذاری برای افزایش تولید
سرمایه گذاری یکی از راههای افزایش تولید است حتی وزیر نفت هم به لزوم سرمایه گذاری ۲۰۰ میلیارد دلاری اذعان کرده بود، قربان هم همین نظر را دارد و میگوید: برای به تعادل رسیدن تولید و مصرف باید تولید گاز افزایش پیدا کند، زیرا گاز در سبد کشور ما سهم ۷۰ درصدی دارد و اگر بخواهیم تولید گاز را افزایش دهیم که برای تولید برق و سایر مصارف را پاسخگو باشد مستلزم سرمایه گذاری بیشتر است که مقدار آن بسیار بالاست و به گفته وزیر نفت ۲۰۰ میلیارد دلار برای سرمایه گذاری نیاز داریم.
به گفته قربان در صورتی که سرمایه گذاری صورت بگیرد باید سرمایه گذاری خارجی باشد تا پاسخگوی نیاز ما باشد.
راهکارهای قیمتی به علت مسائل سیاسی وجود ندارد
قربان در رابطه با راهکارهای بهینه سازی مصرف، خاطرنشان کرد: راه کارهای مختلفی در این زمینه در نظر گرفته شده است که یکی از آنها قیمت گذاری است به گونهای که قیمت انرژی را به جایی برسانند که صرفهجویی در آن بسیار جذاب شود که به علت مسائل سیاسی چنین امکانی وجود ندارد.
وی ادامه داد: راه کارهای دیگری نظیر سرمایه گذاری وجود دارد و بهینه سازی به طوری که در خانه و ادارات حتی کارخانهها سرمایه گذاری صورت بگیرد تا مصرف بهینه باشد و با توجه به اینکه سرمایه گذاری وجود نداشته این نوع از بهینه سازی هم میسر نشده است.
این کارشناس انرژی توضیح داد: سیاستهای انرژی دولت مرتباً در حال تغییر است و هیچ زمان سیاست واحدی را در دولتها مختلف نداشتهایم و همه این موارد دست به دست هم داده تا بهینه سازی به تعویق میافتد.
مصرف انرژی در منازل باید مدیریت شود
در بسیاری از کشورهای جهان تنها از یک حامل انرژی استفاده میشود در صورتی که در کشور ما، برق و گاز به صورت همزمان در خانههای شهروندان وجود دارد که میتواند مهمترین ناترازی گاز باشد، حسن مرادی استاد دانشگاه و کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه کشور ما یکی از پر مصرفترین کشورهای دنیا در مصرف گاز است، گفت: ما دومین کشور دارای ذخایر و منابع گازی هستیم، اما مصرف انرژی در کشور بسیار بالاست، که آن هم دلایل متعددی دارد.
وی ادامه داد: مهمترین دلیل مصرف بالای گاز در کشور ما به قبل از انقلاب باز میگردد، زمانی که لوله کشی گاز به صورت رایگان انجام شد مردم گمان بردند که گاز نعمتی لایزالی و پایدار است و خبر نداشتند در کشورهایی که لوله کشی گاز وجود دارد با چه سختی این گاز را به مصرف میرسانند بنابراین بر اساس عادت نامأنوس و بدون مطالعه مصرف گاز به شدت افزایش پیدا کرد.
غیراستاندارد بودن تجهیزات منجر به هدررفت انرژی میشود
این کارشناس انرژی یادآور شد: یکی از دلایل مهم هدر رفت انرژی در کشور را میتوان بخاریهای گازی غیر استاندارد عنوان کرد. بر اساس محاسبهای که در دولتهای یازدهم تا سیزدهم انجام شده است نشان میدهد ۲۵ میلیون بخاری در کشور وجود دارد که اکنون این تعداد بیش از ۲۵ میلیون بخاری است که منجر به هدر رفت گاز میشود.
مرادی با بیان اینکه متأسفانه هیچ مکانیزم صحیحی برای استفاده از بخاری وجود ندارد، یادآور شد: در بسیاری از روستاها به علت بزرگ بودن خانههای روستایی ۵ تا ۶ بخاری در هر خانه مورد استفاده قرار میگیرد که در این صورت حجم بالایی از گاز مورد استفاده قرار میگیرد و دولت باید برای این موضوع تدبیری در نظر بگیرد.
این کارشناس انرژی توضیح داد: دولت یازدهم و دوازدهم بنا داشتند طی برنامههایی با کمک شرکت بهینه سازی سوخت این ۲۰ میلیون بخاری فاقد استاندارد را اصلاح کنند، اما متأسفانه جز ۱۰ هزار بخاری نتوانستند بخاری بیشتری تولید کنند، زیرا قیمت بالایی داشت و هر کسی قدرت خرید آن را نداشت و حتی این ۱۰ هزار بخاری که با روش جدید ساخته شدهاند به آموزش و پرورش هدیه شده است.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر بخاریهای غیر استاندارد نانواییهای غیر استاندارد، فلرها وموتورخانههای غیر استاندارد منجر به هدر رفت و پرتی گاز میشود به همین دلیل باید خود را با آخرین فناوریهای روز دنیا تطبیق دهیم تا بتوانیم این ثروت خدادادی را به صورت بهینه استفاده کنیم.
بر اساس این گزارش دولت باید سیاستهای غیر قیمتی را در نظر بگیرد و با جذب سرمایه گذار خارجی راهی برای حفظ این نعمت خدادادی برای نسلهای آینده تدبیر کند درغیر این صورت در سالهای نه چندان دور با بحران گاز روبرو خواهیم شد.
منبع: مهر
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردی